امام رضا علیه السلام و امامت

تبیین امامت در کلام امام رضا علیه السلام

یکی از ویژگیهای کلمات امام رضا (علیه السلام) این است که سخنان ایشان محور تبیین امامت شیعی است که هر انسان مسلمان غیر متعصبی باید همین نگاه شیعی را به مسألۀ امامت داشته باشد. موقعیت خاص ایشان بعد از پذیرش ولایت­عهدی در ذهن بعض افراد ساده لوح این مسأله این­طور تجلی شد که امامت هم از سنخ همین حکومت است که به حضرت هم رسید، حتی بعض شعرا در اشعارشان بیان می­کردند که شما به حقتان رسیدید. لذا حداقل برای دفع دخل مقدر که امامت ورای این مسائل است در کلمات حضرت به شدت و دقت تبیین امامت آمده و برای مطالعه در امامت باید به کلمات حضرت توجه داشت. اهمیت مفهم و مصداق امامت چنین است که در أدعیه مأثوره آمده السلام علی محالّ معرفة الله ( محل حلول معرفة الله )، یعنی بدون طی این راه به خدا نمی­توان رسید.

                       

اگر شیعه امامت را از غیر نوع خدایی قبول ندارد و مسأله عصمت را مطرح می‌کند در امامت باید صحیح تبیین شود و درست تبیین نکردن ما متأسفانه باعث شده که این اعتقاد بلند را به عنوان یک غلوّ مطرح کنند. سلفیه هم به طور مرتب گاهی می­گویند این اعتقاد شیعه اسطورة سبأیه ( از عبد الله بن سبأ ) یا أسطورة ساسانیه، احمد امین مصری در فجر الإسلام می­گوید: ایرانیها تحت تأثیر تفکر ساسانی این حرفها را می­زنند.

لذا باید تلاش کرد تا مفهوم امامت به طور کاربردی برای عصر حاضر تبیین شود.

به عنوان نمونه به این روایت امام رضا علیه السلام توجه کنید:

« ....إِنَّ الْإِمَامَةَ هِیَ مَنْزِلَةُ الْأَنْبِیَاءِ وَ إِرْثُ الْأَوْصِیَاءِ إِنَّ الْإِمَامَةَ خِلَافَةُ اللَّهِ وَ خِلَافَةُ الرَّسُولِ ص وَ مَقَامُ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع وَ مِیرَاثُ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ ع إِنَّ الْإِمَامَةَ زِمَامُ الدِّینِ وَ نِظَامُ الْمُسْلِمِینَ وَ صَلَاحُ الدُّنْیَا وَ عِزُّ الْمُؤْمِنِینَ إِنَّ الْإِمَامَةَ أُسُّ الْإِسْلَامِ النَّامِی وَ فَرْعُهُ السَّامِی بِالْإِمَامِ تَمَامُ الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الصِّیَامِ وَ الْحَجِّ وَ الْجِهَادِ وَ تَوْفِیرُ الْفَیْ‌ءِ وَ الصَّدَقَاتِ وَ إِمْضَاءُ الْحُدُودِ وَ الْأَحْکَامِ وَ مَنْعُ الثُّغُورِ وَ الْأَطْرَافِ الْإِمَامُ یُحِلُّ حَلَالَ اللَّهِ وَ یُحَرِّمُ حَرَامَ اللَّهِ وَ یُقِیمُ حُدُودَ اللَّهِ وَ یَذُبُّ عَنْ دِینِ اللَّهِ وَ یَدْعُو إِلَى سَبِیلِ رَبِّهِ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ الْحُجَّةِ الْبَالِغَةِ......» (۱)

ترجمه : ( براستى امامت جایگاه و مرتبه انبیاء، و میراث اوصیاء است، امامت خلافت خدا و رسول او و مقام أمیر المؤمنین و میراث حسن و حسین علیهما السّلام است.
براستى امام سر رشته امور دین، و نظام کار مسلمین، و مایه صلاح دنیا و عزّت أهل ایمان است.
امام پایه و ریشه اسلام بالنده و رو به رشد، و شاخه بلند و والاى آن است، در پرتو امام است که: نماز و زکات و روزه و حجّ و جهاد به تمامیّت رسد و کامل گردد، و غنائم [بى‏تاخت و تاز و خونریزى‏] و صدقات وفور یابد، و حدود و احکام اجرا شوند، و مرزها و اطراف [کشور اسلامى‏] حفظ و حراست گردد.
امام است که حلال خدا را حلال، و حرام خدا را حرام مى‏کند، و حدود الهى را جارى نموده و از دین خدا دفاع مى‏نماید، و با حکمت و پند نیکو و دلیل قاطع به راه خدا دعوت مى‏کند.

۱): الکافی (ط - الإسلامیة)؛ ج‌۱، ص: ۲۰۰